3 Bước Luyện Tập Làm Chủ Giọng Nói Trong Đầu

8g20 sáng, đứa con gái 12 tuổi của tôi, Isabelle, cuống cuồng để gặp mặt nhóm trượt tuyết của mình. Bé trễ 20 phút và khá căng thẳng – bé học trượt tuyết rất nghiêm túc và đang tập luyện cho một cuộc đua trong vài ngày tới.

Gần đến trung tâm thi đấu, con bé tình cờ gặp một trong các huấn luyện viên của mình, Joey. Anh ta nhìn con bé, rồi nhìn đồng hồ. Anh nói với con bé cùng cái nhìn giận dữ, “Nếu hôm nay là ngày thi đấu, thầy sẽ bảo em xoay lưng lại và về nhà ngay.”

Lời nói của anh ta làm tổn thương và con bé đột nhiên bật khóc. Một lát sau, một huấn luyện viên khác tên Vicky đã nhìn thấy con bé căng thẳng đến mức nào và đến chào con bé.

“Con đừng lo,” cô ấy nói. “Đây không phải là cuộc đua. Con đến trễ một tí vẫn ổn. Con chỉ cần bắt kịp với nhóm mình trên đỉnh núi mà thôi.”

Hai huấn luyện viên cực kì khác biệt, hai phản ứng hết sức khác nhau. Ai đúng? Tôi cá là bạn có ý kiến của riêng mình.

Nhưng đó không phải là vấn đề.

Lời khuyên của tôi cho Isabelle ư? Bạn sẽ gặp những người như Joey trong cuộc sống và sẽ gặp cả Vicky nữa. Họ sẽ xuất hiện trong vai trò giáo viên, sếp, đồng nghiệp và bạn bè.

Vì thế tôi nói với con bé, hãy tập làm quen với những phản ứng khác nhau mà vẫn không mất bình tĩnh. Bạn không thể kiểm soát cách mọi người phản ứng với mình, nhưng lại có thể kiểm soát cách bạn tiếp nhận và phản ứng với họ.

Tuy nhiên hãy tiến một bước sâu hơn. Sự thật thì tất cả chúng ta đều có Joey và Vicky bên trong mình, và cả hai đều có thể hữu ích. Joey có vẻ không tử tế, nhưng yêu cầu cao và mức chịu đựng thất bại thấp của anh ta có thể hữu ích trong việc hướng ta trở thành con người tốt nhất của mình. Mặt khác, đôi khi ta cần sự hỗ có đồng cảm. Một số người có thể thấy Vicky hơi dễ tính quá. Nhưng sự an ủi và dỗ dành của cô ấy có thể hữu ích, đặc biệt là trong những lúc căng thẳng, áp lực.

Yếu tố then chốt là: hãy có chiến lược và chủ đích trong việc chọn người – và thời điểm – mình lắng nghe, dù tiếng nói đó xuất phát từ bên trong. Trên thực tế, đặc biệt nếu tiếng nói nằm trong đầu bạn thì đó có thể là tiếng nói hèn hạ nhất. Khá dễ để cho rằng Joey là kẻ đáng ghét và lờ anh ta đi; nhưng phớt lờ tiếng nói trong đầu lại khó khăn hơn nhiều bởi vì, ừ thì, tiếng nói đó là của bạn mà.

Hãy thử phương pháp này: khi bạn nghe thấy tiếng nói, hãy đặt tên và tính cách cho nó. Tưởng tượng Joey một bên và Vicky một bên.

1. Xem âm thanh trong đầu là những giọng nói. Nhiều lần, hầu hết chúng ta hoàn toàn tin vào những gì ta nghe – từ người khác hoặc từ bản thân. Nếu tiếng nói bên trong cho rằng bạn lười biếng, thật khó để nghĩ rằng bạn không lười biếng. Thay vào đó nếu tưởng tượng Joey là người nói bạn lười biếng thì lại giúp ích hơn.

2. Kìm nén ham muốn đánh giá liệu tiếng nói trong đầu có đúng hay không. Ta không thể biết được điều này và dù sao nó cũng không quan trọng. Bạn có lười biếng không? Sự thật thì bạn có thể lười biếng ở mặt nào đó. Và ở mặt khác thì lại không. Nhưng đó không phải là câu hỏi đúng.

3. Thay vào đó, hãy nghĩ về kết quả bạn muốn và đặt câu hỏi này: Những điều tiếng nói này nói ra – và cách nó nói – có hữu ích ngay bây giờ không? Đây cũng là câu hỏi bạn nên hỏi nếu đương đầu với Joey hoặc Vicky thật. Tiếng nói này có hữu ích với mình trong thời điểm này không? Nếu bạn nghĩ nó thúc đẩy bạn, hãy lắng nghe nó. Nếu nó khiến bạn mất tinh thần, vậy thì đừng nghe.

Đây là một kĩ năng quan trọng: khả năng lờ đi những tiếng nói chỉ trích tiêu cực mà không hoàn toàn gạt bỏ nó. Những tiếng nói này có thể hữu ích vào lúc khác.

Mục tiêu là sự linh động. Hãy nuôi dưỡng một nhóm đa dạng các nhà phê bình và huấn luyện viên, cả bên trong lẫn bên ngoài. Ý thức được ai đang nói và khi nào bạn nên lắng nghe.

Thoải mái với nhiều tiếng nói là điều đặc biệt quan trọng nếu bạn làm quản lý. Bạn cần phải có khả năng trở thành Joey hoặc Vicky, tùy tình huống. Có lúc mọi người cần sự yêu cầu cao và sự phản đối. Có lúc họ cần sự nhẹ nhàng và cảm thông của bạn. Đừng mặc định mình là người này hay người kia. Hãy tạm dừng để đánh giá cách nào cần thiết và đưa ra lựa chọn.

“Khó làm lắm bố ơi,” Isabelle nói với tôi sau khi chúng tôi bàn luận về những tiếng nói khác nhau và thông điệp mà nó mang lại, “Sao con có thể ngừng nghĩ rằng thầy Joey đáng ghét, hoặc rằng con là người yếu kém vì đến trễ?”

“Thầy ấy có thể là một người đáng ghét và con có thể yếu kém,” tôi nói, “nhưng không phải bởi vì thầy ấy nói thế. Câu hỏi là: Con sẽ đến đúng giờ vào ngày mai vì những gì thầy ấy nói chứ?”

Con bé thừa nhận “Dạ. Nhưng con thấy thật tồi tệ.”

“Và khi cảm thấy tồi tệ, con cũng có thể nghe thấy tiếng nói của cô Vicky phải không?”

“Dạ,” con bé nói, bắt đầu mỉm cười.

“Vậy thì thật tốt là con có đến hai huấn luyện viên đấy chứ,” tôi nói với con bé.

Bởi vì đôi khi, hai tiếng nói là một sự kết hợp hoàn hảo.